Het leven in de huidige tijd lijkt of mensen steeds verder in een sociaal isolement komen. Steeds minder sociale contacten versterken het gevoel van eenzaamheid, al is dat niet hetzelfde.
Boodschappen doen we bijna niet meer zelf en worden gewoon thuisbezorgd. We bestellen steeds meer online en de pakketdiensten rijden af en aan door de straat. Een praatje in de supermarkt of bij de kassa doen we steeds minder; zelf-scannen wil de supermarkt zo graag promoten. Scheelt weer personeel. De sociale functie van de buurtwinkel is al tientallen jaren verdwenen. Alles wat we tegenwoordig sociaal actief noemen, gebeurt vaak op de smart-phone. Digitale vrienden, niet meer te tellen! Dit laatste heeft niets te maken met het sociale leven waar we niet buiten kunnen.
Maar wat is sociaal isolement?
We spreken van sociaal isolement wanneer iemand weinig of geen (betekenisvolle, ondersteunende) contacten heeft. Iemand staat alleen. Het is een situatie waarin een persoon of een kleine groep personen afgezonderd leeft van anderen. Het isolement kan zowel van de persoon zelf uitgaan of door de omgeving zijn opgelegd. Het heersende beeld dat men heeft bij iemand in een sociaal isolement, is dat van een oudere of iemand die ernstig contact gestoord is. Hoewel het risico om geïsoleerd te raken toeneemt naarmate je ouder wordt, komt sociaal isolement voor onder elke leeftijdscategorie. Bovendien spelen er in het leven van een geïsoleerd persoon meestal meerdere persoonlijke problemen, zoals gezondheidsproblemen of financiële problemen.
Sociaal isolement is anders dan eenzaamheid. Sociaal isolement is niet hetzelfde als eenzaamheid. Het kan wel samenvallen. Sociaal isolement is een situatie; eenzaamheid is een gevoel. Eenzaamheid is je niet verbonden voelen. Je mist een hechte, emotionele band met anderen. Of je hebt minder contact met andere mensen dan je wenst. Eenzaamheid is een persoonlijke ervaring. Veelal is het een verborgen probleem. Anderen kunnen moeilijk van buitenaf zien of je je eenzaam voelt.
Bij sociaal isolement ontbreekt het mensen aan een ondersteunend netwerk van familie, vrienden en bekenden. Ze missen de persoonlijke relaties waar zij op terug kunnen vallen wanneer ze steun nodig hebben. Het gaat dan om praktische, emotionele of gezelschapssteun.
Mensen die er niet in slagen om een ondersteunend netwerk op te bouwen en te benutten, zijn kwetsbaarder dan mensen die over een goed functionerend netwerk beschikken. Wie sociaal geïsoleerd is, staat er bij problemen en tegenslagen alleen voor of is aangewezen op professionele ondersteuning.
Verlangen naar vroeger?
We kennen als senioren allemaal wel de tijd van vroeger. De SRV-wagen, bakker of groenteboer aan de deur, zelf buiten de ramen lappen, stoepje schrobben, noem zelf maar op. Dat waren uitgesproken plekken om sociale contacten te hebben. Nu kan iemand dagen dood in zijn eigen huis liggen, voordat iemand dit ook maar door heeft. In wat voor tijd leven we nu? We kennen soms de eigen buren niet. Voorstellen door een nieuwe bewoner naast je, komt bijna niet meer voor.
Vroeger was het leven een stuk eenvoudiger. Er waren weliswaar minder mogelijkheden, maar ook minder prestatiedruk, eenzaamheid en materialisme. Het leven was een stuk stabieler en overzichtelijker.
Na decennia van steeds meer consumeren en verbruiken, is er nu een nieuwe beweging gaande waarbij men probeert zelfvoorzienend te leven. Of nou ja, nieuw? Eigenlijk is het een roep om weer terug te gaan in de tijd. Een simpel en eenvoudig leven zonder onnodige luxe en waarin je weet waar de producten die je gebruikt vandaan komen.
Je kunt er zelf wat aan doen
Eenzaamheid en leven in een sociaal isolement zijn grote problemen in de huidige maatschappij. Veel mensen hebben moeite om hun sociale leven op de rit te krijgen en contact te maken met andere mensen. Er kan op verschillende manieren aan dit probleem gewerkt worden.
Probeer een hobby of een sport te vinden die je in teamverband kunt uitoefenen. Sluit je aan bij een vereniging of sportclub en oefen je hobby of sport regelmatig binnen deze groep mensen uit. Zonder dat het veel moeite kost en je dingen moet gaan forceren, zul je contact leggen met andere mensen (en zij met jou) en op den duur zul je er misschien ook vrienden aan overhouden. Hier zitten vaak wel financiële verplichtingen aan en niet iedereen kan zicht dit veroorloven.
Wandelen is de goedkoopste sport en kan direct vanaf huis beoefend worden, gezond voor ons allemaal. Of neem een hond en de contacten komen meestal vanzelf bij het uitlaten.
Ga naar buiten, maak eens een praatje, nodig iemand eens uit voor een kopje koffie of thee, wacht niet tot ze jouw uitnodigen!
Een andere mogelijkheid is om aan vrijwilligerswerk te doen en daarmee mensen te helpen die het misschien minder hebben dan jij. Kijk eens wat jouw gemeente voor mogelijkheden aanbiedt of bij De Kap.
Gelukkig hebben wij ook nog onze enthousiaste wandelgroep. Een groep die het sociale contact hoog in het vaandel heeft. Lekker samen wandelen, genieten van de kleine dingen om je heen, onderweg praten met andere mensen. Alles gewoon in je eigen tempo. Na afloop nog even napraten bij een lekker bakkie koffie of thee. Ongedwongen en aandacht voor de medemens. Al bijna 8 jaar aan de wandel met hulp van een groep vrijwilligers maken we dit waar, geheel vrijblijvend meewandelen en zonder deelname-kosten. Het kan nog in deze maatschappij!