Zuidbroek in kaarten

Oude kadastrale kaarten 1811-1832

Er zijn een aantal oudere kadastrale kaarten gevonden op de website van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Een mooi website voor wie in geschiedenis en cultureel erfgoed is geïnteresseerd. Neem zelf eens een kijkje en struin daarop naar hartelust.
De eerste kaart geeft Apeldoorn en het westelijke gebied richting Barneveld weer, met de oude gemeentegrenzen. Rechts zien we ook het gebied Ankelaar, Zuidbroek en Beemte.
De tweede en derde kaart zijn meer ingezoomde gedeelten van de kaart van het gebied ‘Woudhuis’ en ‘Ankeler’. Dit is sectie F op de eerste kaart (rechtsboven) aangegeven.

Kadastrale kaart 1811-1832
Kadastrale kaart 1811-1832, verzamelplan Apeldoorn, Gelderland (Collectie Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, MIN05010VK1).
Kadastrale kaart 1811-1832
Kadastrale kaart 1811-1832, minuutplan Apeldoorn, Gelderland, sectie F, blad 07 (Collectie Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, MIN05010F07); let op het noorden, zit rechtsboven, iets draaien voor het noorden!
Kadastrale kaart 1811-1832
Kadastrale kaart 1811-1832, minuutplan Apeldoorn, Gelderland, sectie F, blad 01 (Collectie Rijksdienst voor het Cultureel ErfgoedMIN05010F01); let op het noorden, zit linker, kwart slag draaien voor het noorden voor een goede oriëntatie!
Plankaart 1907 gemeente apeldoorn

Onderstaand nog een deel van een kaart met een gedeelte van Beemte-Broekland. Daarop is de naam Zuidbroek ook te vinden. Deze kaart is een onderdeel van digitale plannen van de gemeente Apeldoorn.

Kaart van de Beemte, 1907; digitaleplannen.apeldoorn.nl.
Zuidbroek door de jaren op kaarten

Hieronder een aantal details van Zuidbroek en omgeving gevonden op kaarten uit vroegere jaren. Achtereenvolgens uit het jaar 1850, 1900, 1925, 1950, 1975, 2000 en als laatste 2019. Neem zelf eens een kijkje op www.topotijdreis.nl

kaart 1850
Detailkaart ±1850, te zien zijn o.a. Noord Apeldoornsche Broeklanden, Schoonbroek, Ankelaar, Zuid Broek, Apeldoornsche veld; www.topotijdreis.nl.
Detailkaart ±1900, oude namen nu nog in gebruik, soms met een aangepaste schrijfwijze; www.topotijdreis.nl.
Detailkaart ±1925; www.topotijdreis.nl.
Detailkaart ±1950, de Anklaarseweg over het Apeldoorns Kanaal ging nog via een brug, de Broeksbrug; www.topotijdreis.nl.
Detailkaart ±1975, op de kaart is het vermoedelijke tracé van de A50 zichtbaar. Deze kaart is vermoedelijk nog van voor 1968, omdat de Veld-vijvers in Zevenhuizen nog niet op deze kaart staan; www.topotijdreis.nl.
Detailkaart 2000, A50 aangelegd en daardoor wegen verlegd. Zuidbroek in ontwikkeling, andere kaartdetaillering door nieuwe technieken. Zuidbroek als wijk aangegeven; www.topotijdreis.nl.
Detailkaart 2019, Zuidbroek begint vorm te krijgen; www.opentopo.nl.

Goed te zien is dat de ontwikkelingen vanaf 1950 hard zijn gegaan.

Anklaar of Zuidbroek?

Ankelaar (Ankeler – Anckeler, nu Anklaar) was een buurtschap in de sectie “Het Woud”, in het noordoosten in de gemeente Apeldoorn. Het lag ten noorden (en een gedeelte ten zuiden) van de weg naar Deventer (nu N 344) en ten oosten (en westen) maar vooral onder de A 50. Ten zuiden en ten westen van Ankelaar lag het Ankelaarsche veld. 
Het gebied Ankeler beslaat eigenlijk een groot gedeelte van Zuidbroek. Het eigenlijke Zuidbroek lag nog iets noordelijker. Maar omdat de gemeente Apeldoorn de wijk Anklaar al had toegekend, werd voor de nieuwe wijk de naam Zuidbroek aangehouden.
De naam Anklaar slaat op de naam van boerderij de Ankelaar, die ooit heeft gelegen aan wat nu (nog) de Drostendijk 49 is. Al in 1648 wordt deze boerderij genoemd in een officieel stuk. Het was een grote boerderij, met bijna 30 morgen grond. Een ’morgen’ was een officiële landmaat in die tijd. Het was ’t oppervlak dat in één morgen geploegd kon worden. Hoe lang zo’n ochtend ploegen duurde was niet echt duidelijk: vier uur? Zes uur? Uiteindelijk is de ’morgen’ gestandaardiseerd op 0,85 hectare. Het Anklaarseveld was dus 25,5 hectare groot. Inderdaad heel groot voor die tijd.
Het Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden uit 1839, door Abraham Jakob van der Aa, vermeld een school en 350 inwoners. De Ankelerstraat en Ankelerweg hebben nu de naam Drostendijk en Terwoldseweg.
De loop van de wegen is in de jaren aangepast, vooral na de aanleg van de A50 en de wijken Zevenhuizen en Zuidbroek.

Terug naar overzicht van De wijk Zuidbroek.