Vroeger, ja vroeger…?

Wat ben ik blij dat ik mijn jeugd en de langste tijd van mijn leven niet in deze tijd heb doorgebracht. En wat heb ik medelijden met de jeugd van nu en de tijd die nog komen gaat. Want wat was het vroeger een mooie tijd.

In het Nederland waarin ik ben opgegroeid, gingen we naar de platenzaak om singeltjes te beluisteren en eventueel te kopen. Was je blij met twee gulden zakgeld per week. Iedereen ging naar V&D of Jamin voor een drie-dubbel ijsje (ijs tussen twee wafeltjes). Toen hadden winkels gewoon vier muren in plaats van drie w’s (www). Naar de stad gaan was een belevenis en gezellig.

Er waren tradities. Tradities die nu niet meer kunnen, of die steeds meer worden afgeschaft. Omdat men ze discriminerend vindt of omdat het niet bij de multiculti samenleving past. Veel wordt er verboden, waardoor de tradities verdwijnen. Iedereen wil uit het verleden overal excuses voor krijgen. Nou, ik heb ze nooit gekregen, jij wel?

Als je in een bus van de VAD (Veluwse Autobus Dienst) stapte, kon je aan de kleur zien of het een stadsbus of een streekbus was. We hebben wat verschillende vervoerders gehad: VAD, Midnet, Connexxion, Syntus, Keolis, en nu Rrreis. Kun je het nog volgen? Nu moet je maar afwachten of er een bus komt, of moet je kiezen uit allerlei andere busjes (bus komt zo?). Kijk maar even op de app of er een bus komt, krijg je te horen. Ja, volgens de app komt hij of toch niet? Helaas, net voorbij, vergeten je hand op te steken!
Een kaartje kopen bij de chauffeur was normaal. Die man behandelde je met respect. Een chipkaart bestond nog helemaal niet.

Sophiaplein met op de voorgrond autobussen van het type crosly en daar achter de nieuwe type Leyland-autobussen, 1960-1965. Foto CODA Beeldbank.

Een trein was van de NS en dat kon je aan het logo zien. Kaartjes werden voorzien van een gaatje als de conducteur kwam controleren (ken je het geluid nog herinneren?). Dat was een belevenis, want treinpersoneel had aanzien. Tegenwoordig met de trein ben je blij als je tenminste met de trein kunt en geen enkel risico hebt opgelopen. Eerst nog de poortjes zien te passeren en zorgen dat je je ov-chipkaart hebt opgeladen! Gewoon kaartje kopen aan het loket is er niet meer bij. Kun je je niet meer voorstellen.

Spelen deed je buiten. Stoepranden, knikkeren, hinkelen, verstoppertje of voetballen, noem maar op. Met een hoop herrie en geschreeuw en natuurlijk haalde je kattenkwaad uit. Dat hoorde bij het opgroeien.

Overvallen, inbraken en zakkenrollerij haalde de krant nog. Gewoon omdat ze niet aan de orde van de dag waren. Als je met je kattenkwaad de politie tegenkwam, dan schrok je en gedroeg je je respectvol in de hoop dat ze niet naar je ouders gingen. Van een boa hadden we nog nooit gehoord, ja als slang op school.

Als het donker werd, dan was je thuis binnen. Jeugd ’s avonds of ’s nachts op straat kwam bijna niet voor. Behalve als ze op stap gingen naar de disco of de kroeg. Oké, we haalden toen ook wel eens wat uit… Toen moest je om 23.00 uur thuis zijn! En anders keek je samen met je ouders televisie op de bank met chips en limonade.

Je luisterde naar de radio en nam je favoriete muziek op met je cassetterecorder. Die luisterde je dan af via je walkman. Oma luisterde naar de plaatselijke piraat met z’n piratenmuziek. Piraat zijn was toen nog een kat en muisspel in plaats van een grote misdaad, waar tegenwoordig zelfs boobytraps geplaatst worden om de controleurs buiten te houden.

Koeien stonden in de wei en ze waren nog gewoon onderdeel van de natuur in plaats van slecht voor het milieu. Nu staan koeien, varkens of kippen in mega-stallen. Bij een brand of epidemie gaan er duizenden tegelijk dood, wat een tijd.

De post kwam iedere werkdag en op zaterdag en je wist ook dat je post goed werd bezorgd, want het waren beëdigde postbodes in plaats van bijbaantjes voor iedereen. Ook pakketjes gingen gewoon met de post. Nu bestellen we veel digitaal en allerlei busjes komen in de straat om het te brengen, als je tenminste thuis bent.

Bellen? Als je niet thuis was dan was je niet bereikbaar (lekker rustig). Als je dan toch moest bellen en thuis geen telefoon had, dan ging je naar een telefooncel waar je kwartjes en dubbeltjes in moest gooien. Klein geld wat toen meestal geen probleem, er was altijd een potje in huis met klein-geld. Nu, paniek als we een keer de telefoon niet bij ons hebben.

Ziektekosten, daar had je het ziekenfonds voor. Of je was particulier verzekerd. Ja, ook vroeger was er verschil! Van eigen risico en eigen bijdrages hadden we nog niet gehoord. Was er iets ernstigs dan ging je gewoon naar de eerste hulp. Dat was toen normaal.

Ben ik tegen vooruitgang?  Absoluut niet, maar onze vooruitgang voelt langzaam maar zeker als onze ondergang. Betalen om te mogen sparen, betalen om te mogen doen, betalen omdat je niet alles vergoed krijgt van de zorgverzekering waar veel mensen niet eens het geld voor hebben om het te betalen.

Overal moet over gediscussieerd worden en zelfs gebakjes en toetjes moeten van naam veranderen omdat de naam niet meer mag. Er komen vanuit de gemeente, provincie of Den Haag steeds meer verboden om de hoek kijken waarvan je je afvraagt wat anderen ermee te maken hebben. Steeds meer beperkingen van het sociale leven en de tradities.

Niets is meer goed, bijna alles is slecht, of moet met iets van ‘vinden’. Acceptatie kennen we niet meer, we gaan tekeer op ‘social media’. Je auto, je gezondheid, het milieu, de boerderij. Alles moet anders. Soms zelfs is de natuur slecht voor het milieu. Want we moeten er wat van vinden!

Ik mis het Nederland van mijn jeugd en dat zal helaas niet meer terugkomen. Of word ik te oud ? Maar, je mag deze tekst gewoon gebruiken voor je eigen ‘social media’, gaan we toch een beetje met de tijd mee.

Bron: internet bewerking.

Het ontstaan van Moederdag

Op de tweede zondag van mei vieren we traditiegetrouw Moederdag. Dit is een wijdverbreid fenomeen, dat vaak wordt gekoppeld aan commercie. De traditie om een moederfiguur te eren, gaat echter al ver terug naar het oude Griekenland. Het idee is dus niet nieuw. De Moederdag zoals wij die kennen, heeft echter een andere voorgeschiedenis. De oorsprong van Moederdag zoals wij het nu kennen is echter afkomstig uit Amerika.

Moederdag heeft verschillende oorsprongen. Zo werden in het klassieke Griekenland de Rhea, de grote Moeder der Goden vereerd en de Romeinen kenden al een soort ‘Moederdag’, die niet jaarlijks plaatsvond, maar maandelijks. Verering van moederfiguren vindt overigens nog steeds plaats: de katholieke kerk vereert al eeuwenlang de moeder van Jezus, Maria. Al lijkt die verering weinig op onze ‘moederdag’.

Verder lezen?

Op 21 april was het zover!

Opening nieuwe gedeelte Paleis Het Loo

Vrijdagavond 21 april vierden we de opening met een show vol projecties, live muziek, dans en licht. En dit allemaal met het bassecour als podium en het paleis als decor.

Het publiek bestond uit 1500 mensen, waaronder medewerkers, vrijwilligers, buren en betrokkenen bij de uitbreiding van Paleis Het Loo. Speciaal te gast was Zijne Majesteit de Koning, die voorafgaand aan de opening de uitbreiding heeft bezocht.

De bassecour en het paleis waren het middelpunt van een show vol kleur, licht en muziek. Iedereen kan dit terugkijken op de website van Paleis Het Loo, volg daarvoor deze link:

Ondergrondse uitbreiding

Paleis Het Loo heeft een nieuw meesterwerk, een ondergrondse uitbreiding van 5000 m2. Tussen 2018 en 2023 was het voorplein van Paleis Het Loo een metersdiepe bouwplaats. Een gigantisch project, met technische uitdagingen en enorme planningen. Honderden vakmensen hebben aan dit architectonische hoogstandje gewerkt. Externe bedrijven en medewerkers van Paleis Het Loo hebben vakwerk geleverd. Ieder detail is tot in de puntjes voorbereid, gedocumenteerd, uitgevoerd, en bijgestuurd. Puur vakmanschap.

Doel 1,5-graad opwarming raakt uit zicht

De mogelijkheden om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graad raken snel uit zicht. Dat concludeert het VN Klimaatpanel IPCC in een nieuw rapport, het zogenoemde syntheserapport.

Het is de voorlopig laatste keer dat de klimaatwetenschappers een dergelijk rapport hebben opgesteld. Het rapport is een samenvatting van zes deelrapporten die de afgelopen jaren over klimaatverandering zijn verschenen.

In het IPCC-rapport staat dat wanneer het klimaatdoel van 1,5 graad niet gehaald wordt, het belangrijk is om de verdere opwarming zo veel mogelijk te beperken: elke tiende van een graad maakt de gevolgen minder ernstig.

Verder lezen?…

Over het IPCC-rapport

De manier waarop het IPCC werkt is altijd hetzelfde. Wetenschappers doen een tekstvoorstel, waarna regeringen wijzigingen kunnen voorstellen. Maar bij elke voorgestelde verandering hebben de wetenschappers een vetorecht; de tekst moet altijd in overeenstemming blijven met de duizenden pagina’s aan onderliggende klimaatwetenschap.

Dit nieuwste rapport is gebaseerd op zes eerdere rapporten, waarvan drie de belangrijkste zijn. Het eerste deel daarvan ging over de natuurwetenschappelijke basis van de mondiale opwarming, dat verscheen in augustus 2021. Het tweede en derde deel verschenen in de eerste maanden van vorig jaar. Daarin ging het over de gevolgen van klimaatverandering voor mens en natuur en over mogelijke oplossingen.

Bronnen: nos.nl; www.ipcc.ch

Zomertijd in 2023

Zomertijd begint altijd op de laatste zondag van maart. De exacte datum waarop deze tijd ingaat verschilt daarom elk jaar. Op de laatste zondag van oktober gaat de zomertijd over in de wintertijd. Officieel moet je in de nacht van zaterdag op zondag de klok om 2 uur een uur vooruit zetten naar 3 uur. Je weekend duurt dus een uurtje minder lang. Zomertijd 2023 begint op zondag 26 maart in week 12.

Sinds de oliecrisis van 1977 maken we in Nederland gebruik van de deze tijden. Zo kunnen we in de zomermaanden langer van het buitenlicht genieten en besparen we veel energie Door de klok een uur vooruit te zetten duurt het ’s ochtends langer voordat het licht wordt en duur het ’s avonds juist langer voordat het weer donker wordt. Niet alleen in Nederland, maar ook in maar liefst 70 andere landen wordt er twee keer per jaar de klok verzet. Vind je het lastig om te onthouden of de klok voor- of achteruit moet? Probeer dan dit ezelsbruggetje te onthouden: In het voorjaar gaat niet alleen het weer, maar ook de klok een uur vooruit.

Het twee keer per jaar verzetten van de klok is een afspraak vanuit de Europese Unie. In bijna heel Europa wordt de klok dus verzet. In 1977 sloot ook Nederland zich bij het initiatief aan. Doel van de zomertijd 2023 en wintertijd is optimaal gebruik te maken van het licht buiten. Dat scheelt bijvoorbeeld energie omdat je de lampen in je huis pas later of zelfs helemaal niet aanzet. Concreet houdt het verzetten van de klok in dat de klok in maart een uur vooruit gaat, en in oktober een uur achteruit. 

Zomertijd afschaffen?

Toch zijn er ook critici die het liefst zien dat we het hele jaar door gebruikmaken van dezelfde tijd – en dus wintertijd en zomertijd afschaffen. Maar waarom?

De belangrijkste kritiek heeft misschien wel te maken met onze gezondheid. Doordat het in het voorjaar en zomers langer licht is en ‘s ochtends ook eerder licht, slapen veel mensen slechter. Onze biologische klok is immers verstoord. Andersom kun je ‘s in het najaar en winters juist meer moe zijn omdat je bijvoorbeeld om 8.00 uur in het donker naar je werk gaat. Je lichaam denkt dan dat het nog nacht is, ook al ben je al helemaal gedoucht en heb je allang ontbeten. 

Diverse experts vinden dan ook dat we de wintertijd en zomertijd beter kunnen afschaffen. Wat vind jij, moet zomertijd 2023 en wintertijd worden afgeschaft? Praat mee op de Rodi Facebook-pagina!

Zomertijd niet afschaffen?

Het is ook geen goed idee om het systeem van zomer- en wintertijd helemaal af te schaffen. Als we de zomertijd zouden aanhouden, betekent dat dat de zon in de winter pas rond 09:45 opkomt. Voor beroepen waar de dag vroeg start en afhankelijk zijn van licht, zoals in de bouw, is dit helemaal niet handig. Daarnaast kan het ook leiden tot onveilige situaties voor de mensen die moeten werken in het donker.

Viering 9-jarig bestaan

Dinsdag 7 maart jl. bestond de wandelgroep 9 jaar. Dit hebben we op vrijdag 10 maart gevierd in Het Kristal. Uiteraard hebben we eerst de kilometers van onze wandelochtend afgelegd. Het weer zat niet mee deze ochtend maar we de wandelaars die aanwezig waren laten zich niet kennen bij een beetje regen.
Bij terugkomst was er zoals altijd koffie of thee beschikbaar. Gelukkig waren er nog een aantal deelnemers bij gekomen die niet hebben meegewandeld, maar toch aanwezig wilden zijn.

Het werd een gezellig samenzijn en werd er even stilgestaan bij ons jubileum en de nodige bedankjes uitgesproken en uitgereikt. In de loop van de ochtend werden en hapjes gebracht, verzorgd door MixCatering. Het zag er heel verzorgd uit en konden we daar allemaal lekker van genieten. Na afloop bleef er dan ook niets over. Ook was er gezorgd voor drankjes, uiteraard zonder alcohol op dit deel van de dag. Het was weer een gezellige ochtend.

Aan het eind van de ochtend was er voor alle aanwezigen nog een bosje narcissen beschikbaar om het voorjaar in huis te halen en maakten vele handen licht werk om alles weer op te ruimen. Hartelijk dank voor alle hulp en dat we samen hebben kunnen meemaken.

Een korte impressie van deze ochtend is geplaatst op het gedeelte van de website speciaal voor onze deelnemers.

We gaan nu echt verder naar de 10 jaar en zien er naar uit dat we dtt ook weer samen mogen beleven. Voor ons beginnen de feestelijkheden al met de Kerst en eindigen met ons 10-jarig jubileum op vrijdag 8 maart 2024. Zet maar vast in je agenda!

Doortrappen in Apeldoorn

Fietsen. We doen het allemaal. De één het liefst elke dag kilometers vreten. De ander zo min mogelijk. Even een boodschapje, bezoekje, naar het werk. Van jong tot oud. Op de stalen ros tegen de wind in met krakende ketting of soepel met elektrische ondersteuning. Nederland is een fietsland, Apeldoorn een echte fietsstad.

Senioren fietsen steeds meer, al dan niet elektrisch. Ook in Apeldoorn. En dat vinden we mooi, heeft veel voordelen. Echter, het aantal verkeersongevallen groeit met het aantal fietskilometers mee. Paden worden drukker en snelle fietsers zijn in opkomst.

Het programma Doortrappen is een initiatief van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, en wordt uitgevoerd door Twijnstra Gudde, bureau Ideate en met medewerking van partners als VVN, VeiligheidNL, BOVAG, Fietsersbond en vele anderen. 

(Mede) door fietsen blijven ouderen langer gezond, sociaal en zelfredzaam. Ouderen fietsen graag, en willen graag blijven fietsen, maar ze zijn ook kwetsbaar in het verkeer. Het programma Doortrappen heeft de ambitie dat ouderen zo lang mogelijk veilig blijven fietsen. Doortrappen motiveert hen zelf maatregelen te nemen om veilig te blijven fietsen. Het lokale netwerk rondom de oudere in elke gemeente helpt daarbij.

Meer informatie?

In opdracht van het programma Doortrappen is een keuzehulp ontwikkeld door Huis voor Beweging en Tjojs Technologies. Gebruik dit online advies om te toetsen welk type fiets bij jou past en/of als voorbereiding op een persoonlijk adviesgesprek met een rijwielhandelaar of andere expert.

Lees ook eens onze andere berichten over fietsen:

Valentijnsdag

Waarom vieren we Valentijnsdag?

De herkomst van de feestdag is nogal onduidelijk. Er zijn meerdere verhalen, maar er is bijna geen bewijs of het klopt. Wel is duidelijk dat in het jaar 496 paus Gelasius 14 februari uitriep tot de dag van de heilige Valentijn. Maar wie die heilige Valentijn is, blijft onduidelijk.

Valentijnsdag valt samen met de feestdag van twee christelijke martelaren met de naam Valentinus. De gewoonten die met de dag in verband staan hebben echter niets van doen met het leven van deze heiligen. Er bestaan verschillende heilige martelaren met de naam Sint-Valentijn. Eén was priester in Rome, een ander was bisschop van Terni. Beiden werden in de 3e eeuw ter dood gebracht. Mogelijk gaat het hier om dezelfde persoon. Over Sint-Valentijn is geen enkel biografisch gegeven bekend.

In de 18e eeuw werd geopperd dat het Valentijnsfeest op 14 februari is ingesteld om de oude Lupercalia, een Romeins (en wellicht nog ouder) vruchtbaarheidsfeest, te vervangen. Lupercalia werd op 15 februari gevierd ter ere van Juno, de Romeinse beschermgodin van de vrouw en het huwelijk, en Pan, de god van de natuur. Voor de Romeinen was dit destijds een belangrijk feest. Volgens het verhaal werden de namen van ongehuwde jonge vrouwen in een grote kom gegooid. Ongehuwde mannen mochten dan om de beurt een naam trekken. Tijdens het feest waren de twee jonge mensen die aan elkaar gekoppeld werden elkaars partner. In 496 verbood paus Gelasius dit heidense feest. Er is echter geen verband tussen de afschaffing van de Lupercalia en het ontstaan van de Valentijnsdag.

Legenden

Volgens de versie van de Legenda aurea werd Sint-Valentijn om zijn geloof vervolgd en persoonlijk ondervraagd door de Romeinse keizer Claudius II. Claudius was onder de indruk van Valentijn en probeerde hem onder doodsbedreigingen over te halen tot het heidense geloof van de Romeinen. Valentijn weigerde en probeerde zelfs Claudius te bekeren tot het christendom, waarna hij veroordeeld werd tot de dood. Vlak voor zijn executie zou hij een wonder verricht hebben, door de blinde dochter van zijn cipier te helen.

Aangezien de Legenda aurea geen verband heeft met sentimentele liefde, is er in moderne tijden een portret van Valentijn gefabriceerd, dat hem weergeeft als een priester die weigerde een tot op heden onbekende wet van Claudius II, die het jonge mannen verbood te trouwen, uit te voeren. De keizer zou dit gedaan hebben om zijn leger te verbeteren, in de veronderstelling dat getrouwde mannen slechtere soldaten waren. De priester Valentijn voerde echter in het geheim de trouwplechtigheden uit. Toen Claudius hierachter kwam, liet hij Valentijn arresteren.

Een andere moderne verfraaiing van de gouden legende is het volgende en die vele malen herhaald is, echter zonder enige historische basis. In de avond voor hij geëxecuteerd zou worden, schreef Valentijn zelf de eerste “valentijnskaart”, geadresseerd aan de blinde dochter van de cipier Asterius, getekend “Van jouw Valentijn”. Toen de dochter de brief ontving, kon ze weer zien en het briefje lezen.

Tegenwoordig meer commercieel

Naast de dag van de liefde is Valentijnsdag voor veel bedrijven, uit commercieel oogpunt, een dag om veel geld te verdienen. Op de televisie, radio en het internet wordt volop reclame gemaakt en winkels liggen vol met allerlei spullen met hartjes en lieve teksten erop. De commercie zorgt er ook voor dat Valentijnsdag onder de aandacht blijft. Maar het is niet alleen liefde, een beetje aandacht voor elkaar mag best op die dag. Er voor elkaar zijn en dat laten blijken.

In de Verenigde Staten is men begonnen met de nadruk van anonieme liefde naar liefde. Valentijnsdag is in België en Nederland in korte tijd, sinds midden jaren 90, een groot commercieel succes geworden: cadeauwinkels, boekwinkels, lingeriewinkels en bloemenwinkels profiteren hiervan. Ook de Nederlandse posterijen deden hieraan mee, door een valentijnspostzegel uit te geven. In 2007 deed 35 procent van de Nederlanders iets aan Valentijnsdag, in 2011 was dat gedaald tot 29 procent en in 2012 tot 24 procent. In 2015 daalde het verder naar 21 procent.

Eind jaren 2010 lijkt Valentijnsdag, in ieder geval in Nederland, weer aan populariteit te winnen. Zo werd Valentijnsdag in 2019 door 29% van de Nederlanders gevierd en onder millennials zelfs door 40% Door de coronacrisis en de daaruit voortvloeiende lockdown zagen wenskaartenshops zoals Kaartje2go en Hallmark in 2021 het aantal valentijnskaarten verdriedubbelen ten opzichte van het voorgaande jaar. Een mogelijke verklaring daarvoor is dat de valentijnskaart ook steeds vaker naar familie wordt gestuurd. Uit een peiling blijkt dat bijna een op de drie wenskaarten ter attentie van ouders of schoonouders worden gestuurd. Overigens blijkt de feestdag vooral door vrouwen gevierd te worden: 84% van de valentijnskaart-verstuurders is vrouwelijk.

Aantrekkelijke trouwdag

Ook trouwambtenaren hebben het druk op 14 februari, want het is voor veel mensen een geliefde dag om in het huwelijksbootje te stappen. Zo trouwden er op Valentijnsdag in 2014 (14-02-14) 678 paren, wat bijna vijf keer zoveel is als normaal in februari. Dit bleek uit cijfers van het CBS.

Bronnen: nl.wikipedia.org/wiki/Valentijnsdag; www.ad.nl; historiek.net.