Paddenstoelen groeien vaak in de herfst vanwege de ideale omstandigheden die deze tijd van het jaar biedt voor hun ontwikkeling. De herfst combineert verschillende factoren die gunstig zijn voor de groei van schimmels, waaruit paddenstoelen voortkomen:
- Vochtigheid: In de herfst regent het vaak meer, waardoor de grond en omgeving vochtig worden. Paddenstoelen hebben een vochtige omgeving nodig om te groeien, omdat schimmels afhankelijk zijn van water voor het opnemen van voedingsstoffen.
- Mildere temperaturen: De temperaturen in de herfst zijn over het algemeen koeler, maar niet te koud. Dit biedt een goed klimaat voor de groei van paddenstoelen. Ze gedijen het beste bij milde temperaturen, vaak tussen 10 en 20 graden Celsius.
- Afbrekend organisch materiaal: In de herfst laten bomen hun bladeren vallen, en veel planten beginnen af te sterven of te vergaan. Paddenstoelen leven vaak van organisch materiaal, zoals dode bladeren, takken en ander plantaardig afval. Dit biedt een overvloed aan voedingsstoffen voor de schimmels om te groeien.
- Lichtomstandigheden: De kortere dagen in de herfst creëren ook gunstigere lichtomstandigheden voor veel soorten paddenstoelen. Paddenstoelen hebben geen direct zonlicht nodig zoals planten, en ze groeien vaak beter in schaduwrijke en donkere omgevingen.
- Herfst is het reproductieseizoen voor veel schimmels: De herfst is voor veel schimmels de periode waarin ze sporen vormen, die de voortplanting van de schimmel mogelijk maken. Paddenstoelen zijn het vruchtlichaam van de schimmel, waarin deze sporen worden gevormd en vrijgegeven.
Deze combinatie van vocht, temperatuur, beschikbaar voedsel en geschikte lichtomstandigheden maakt de herfst het perfecte seizoen voor de groei van paddenstoelen.
Ook in de zomer?
Paddenstoelen groeien soms in de zomer omdat de omstandigheden gunstig kunnen zijn, ondanks dat ze vaker worden geassocieerd met de herfst. De belangrijkste factoren die de groei van paddenstoelen beïnvloeden, zijn vocht en temperatuur. Hoewel de herfst traditioneel wordt gezien als het seizoen voor paddenstoelen vanwege de combinatie van kou en vocht, kunnen zomerse buien en warme temperaturen onder de juiste omstandigheden ook een goede omgeving bieden voor hun groei.
Paddenstoelen herkenen in het bos? Kijk op de website van Natuurmonumenten, of kijk op de website van het IVN. Wil je nog meer over paddenstoelen weten, ga dan naar deze blog of naar de site van de Nederlandse Mycologische Vereniging. De NMV verzamelt en verbreidt kennis van paddenstoelen en hun leefwijze, kweekt belangstelling voor de mycologie.
Welke paddenstoelen zijn giftig?
De bekendste giftige paddenstoel in Nederland is de groene knolamaniet, tevens een van de giftigste soorten ter wereld. Een kleine hoeveelheid van 30 tot 50 gram van deze ‘death cap’, zoals hij in het Engels ook wel wordt genoemd, kan al dodelijk zijn. Na consumptie moet de maag zo snel mogelijk leeggepompt worden. Extra verraderlijk aan de groene knolamaniet is dat hij in sommige groeistadia op een champignon lijkt. En groen is hij trouwens ook meestal niet.
Verder moet je – onder vele andere – oppassen voor de panteramaniet, sommige parasolzwammen, de giftige satijnzwam en het bundelmosklokje.
Jaarlijks lopen gemiddeld twintig mensen in Nederland een vergiftiging op doordat ze paddenstoelen hebben gegeten, blijkt uit gegevens van 2022 van het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC), onderdeel van het UMC Utrecht. Dat lijkt misschien mee te vallen, maar uit dezelfde cijfers blijkt dat er sinds 2019 vier mensen aan zijn overleden.
“Het werkelijke aantal vergiftigingen ligt waarschijnlijk hoger, want niet alle gevallen worden bij ons gemeld”, waarschuwde Henneke Mulder-Spijkerboer eerder al. Spijkerboer is wetenschappelijk-literatuuronderzoeker van het NVIC.
Het advies van deskundigen is kortom: bewonder ze, fotografeer ze, laat kabouter Spillebeen erop wippen, maar laat ze verder vooral lekker in het bos staan.
De correcte spelling is “paddenstoelen” en niet “paddestoelen” vanwege de etymologische oorsprong van het woord.
Het woord “paddenstoelen” komt van “pad” (het dier, de pad) en “stoel”. Vroeger dacht men dat padden op paddenstoelen zaten, vandaar de combinatie van die twee woorden. De “n” in “padden” is een meervoudsvorm van “pad” (zoals in “padden”).
In het Nederlands geldt de regel dat de verbindingsklank in samenstellingen meestal wordt afgeleid van het meervoud van het eerste deel van het woord. Het meervoud van “pad” is “padden”, dus krijgen we “paddenstoelen”.
“Paddestoelen” zonder de “n” zou incorrect zijn, omdat het meervoud van “pad” niet “padde” is, maar “padden”.