Ouderen en Techniek: verwarring en verwondering
Daar zit je dan, tegenover de nieuwste afstandsbediening, die meer knoppen heeft dan een ruimtecapsule. Vroeger zette je de tv aan met één draaiknop en klaar. Nu lijkt elke knop een mysterieuze poort naar een ander universum. De rode knop? Ineens ben je bij een Koreaanse kookshow. En wie weet wat de groene knop doet… misschien activeert die wel het koffiezetapparaat. Dan start er ineens een documentaire over de Alpaca wolproductie in Peru. Geen idee hoe, maar het gebeurt, en dan… bam, komt de kleinkind met zo’n tablet. Een tab-wat? vraag je, terwijl je dapper een poging doet om te kijken hoe het werkt. Na veel gezucht opa, je swipet gewoon! swipe je drie keer en eindig je op het weerbericht van Tokio.
Technologie en ouderen, het blijft een gouden combinatie. Neem nu die ‘smartphone’. Dat zogenaamde wonderdingetje waarmee je zogenaamd ‘alles’ kunt doen, behalve… bellen. Serieus, je wilt gewoon iemand opbellen, maar voor je het weet, heb je 34 foto’s van je eigen neus gemaakt en start je, volledig per ongeluk, een livestream naar al je kleinkinderen. Die kijken met een mengeling van ontzag en lichte horror toe hoe opa een kwartier lang in haar camera loert en vraagt: Hoor ik jullie nu? Ze zeggen dat je met elke update van je telefoon ‘de toekomst in handen hebt’, maar meestal voelt het alsof ik iets moet oplossen met blinddoek om. Elk jaar dat ik ouder word, lijkt mijn smartphone intelligenter te worden en ik dommer. Mijn telefoon geeft me tegenwoordig zelfs feedback alsof het mijn persoonlijke mentor is. ‘Probeer nog eens’, zegt hij dan. Ja hoor, probeer zelf maar eens te functioneren met vingers die meer lijken op uitgedroogde worstjes dan op iets anders. Maar goed, ik geef niet op. Want ergens is het wel een uitdaging.
Maar hoera, de kinderen hebben je ook aan de apps gezet. Je begrijpt er niks van, maar je blijft dapper klikken. Het resultaat? Je hebt nu tien apps om weerberichten op te zoeken, vijf apps voor recepten, en… een app die je probeert te leren schaken tegen een robot genaamd. Ondertussen probeer je eigenlijk gewoon uit te vinden waar de boodschappenlijst gebleven is. Niemand weet het meer. Jij ook niet.
Videobellen en de digitale bank
Dan is daar het fenomeen ‘videobellen’. Je bent er helemaal klaar voor. Alleen: niemand heeft verteld waar je moet kijken. De zoon aan de andere kant van het scherm ziet vooral je voorhoofd in beeld, afgewisseld met het plafond, terwijl jij paniekerig door het menu scrollt. Waar is dat bel-icoontje nu weer heen? Het voelt alsof je spiekt tijdens je eigen lesje technologie, maar dan zonder enige kans op slagen. Lukt het eindelijk, doet hij helemaal niets meer, blijkt hij ‘leeg’ te zijn. Geen idee waar de oplader is, nogal vergeetachtig op mijn leeftijd…
En toch… op een goede dag lukt het ineens. Je stuurt een berichtje. Zomaar, zonder spelfouten, met zelfs een hartje erbij. Je kleinkinderen kijken met een mengeling van verbazing en lichte schaamte, maar jij bent trots. Dit is vooruitgang. Uiteindelijk komt het er altijd op neer dat je kleinkinderen je met een mengeling van medelijden en lichte irritatie aankijken terwijl jij juicht omdat je eindelijk een berichtje hebt verstuurd. Zonder per ongeluk 50 extra letters erbij, en zelfs met een emoji. Een echte vooruitgang. Als dat geen applaus waard is, wat dan wel?
En als klap op de vuurpijl kom je erachter dat ze zelfs ‘digitaal bankieren’ een goed idee vonden. Je hebt een speciale ‘veiligheids-app’ gedownload, die je iedere drie seconden vraagt om je vingerafdruk, een foto van je rijbewijs en je laatste negen pincode-invullingen. Voor je het weet ben je drie uur verder en is je geld verdwenen naar een spaarrekening waar je zelf niet meer bij kunt. Maar goed, volgens de kleinkinderen heb je nu tenminste ‘digitale veiligheid’.
De wirwar van pasjes en digitale lijstjes
In mijn hoesje van de oude telefoon en in mijn portemonnee had ik vroeger gewoon een aantal pasjes. Niet veel, net genoeg om alles overzichtelijk te kunnen vinden. Maar mijn kinderen hebben een beter idee. Opa, geef maar even, maken we dat in orde. Nu hoef ik alleen maar mijn telefoon mee te nemen naar de winkel.
Nou, boodschappen doen is tegenwoordig een hele cursus! Er wordt gefronst naar de smartphone, die in alle richtingen gedraaid wordt alsof er ineens een verborgen knop tevoorschijn zal komen. Vroeger pakte je gewoon een portemonnee en klaar, daar zat je boodschappenlijstje in en geld om te betalen. Nu moet je eerst je hele leven in die telefoon proppen én dan nog onthouden wáár je alles hebt verstopt! Na lang zoeken het boodschappenlijstje gevonden. Zo kan ik eindelijk boodschappen halen.
Bij de kassa vraagt de caissière heeft u een klantenkaart? Ja, die heb ik, wil mijn portemonnee pakken, oei die heb ik niet bij me, die zit ook in de telefoon. Drie keer is de telefoon al geopend, maar de pasjes niet kunnen vinden. Laat u maar, zeg ik tegen de dame van de kassa. Dan komt het op betalen aan. Hoe gaat dat ook alweer, de betaalapp is in geen velden of wegen te bekennen. Er wordt getikt, gescrold, gezweet, en natuurlijk, per ongeluk iemand gebeld. Pap, waarom bel je? Geen idee, ik probeer m’n boodschappen af te rekenen… Waar zit dat pasje nou? Een diepe zucht klinkt aan de andere kant van de lijn. Gewoon in je app. Klik op het portemonneetje.
Er wordt triomfantelijk een portemonnee-icoontje gevonden, maar om zeker te zijn wordt de telefoon even aan de caissière overhandigd. Is dit ‘m? Ze knikt vriendelijk. Ja, maar u moet nog wel de code intoetsen. Oei. Het scherm wordt strak aangekeken. Code? Het oude telefoonnummer wordt geprobeerd, de geboortedatum, de verjaardag van de hond… alles behalve de juiste code. Het scherm blokkeert. Och, had ik toch maar contant betaald! Het zuchten begint bij de mensen in de rij, maar er wordt hoofd omhoog gehouden, ze kunnen me wat, nemen ze maar een andere kassa.
Gebruikt u de volgende keer even de zelfscan-kassa meneer, zegt de dame achter de kassa, of gebruik het apparaat om boodschappen direct te scannen als u het pakt. Weer wat nieuws. Deze technologie is gewoon nét iets te jong voor mij! Ik geef het op, laat ze voortaan de boodschappen maar thuis brengen. O nee, dat gaat ook weer problemen geven met codes en pasjes. Lang leve de vooruitgang, nou ze kunnen we wat.
Technologie is misschien soms een mysterie, een gevecht, of gewoonweg een doolhof met te veel knoppen, maar één ding is zeker: je blijft proberen, met een goede dosis humor. En wie had ooit gedacht dat wij, generatie van de draaischijf-telefoon met klikklikklik-geluidjes en singletjes, EP’s en LP’s, ooit zouden videobellen met onze eigen kin in beeld?
Ugchelen, januari 2025
John de Jager
info@wandelgroephetkristal.nl