Het griepseizoen staat voor de deur, dus tijd voor de griepvaccinatie. Een griepprik halen is juist nu een must. Gaan we de griepprik halen of niet? Niet eerder was deze vraag zo lastig te beantwoorden. Zeker is dat we dit jaar slechter bestand zullen zijn tegen de griep en dat het griepvaccin minder trefkans heeft. Prik of niet, het helpt in ieder geval om de coronaregels nog wat langer aan te houden.
Wat is eigenlijk griep?
Griep en verkoudheid worden vaak op één hoop gegooid. Van een flinke verkoudheid kun je je rillerig en naar voelen, maar het is geen griep. Griep oftewel influenza is een besmettelijke ziekte die wordt veroorzaakt door het griepvirus. Griep en corona zijn verschillende virussen, maar ze hebben wel een ding gemeen. Net als bij corona kun je griep hebben zonder er heel ziek van te zijn, maar je kunt ook lang last hebben van de gevolgen of daaraan zelfs doodgaan. Longontsteking is een veelvoorkomende complicatie, omdat je slijmvlies kapotgaat en bacteriën zo naar binnen kunnen komen. Net als bij corona komen hartklachten na griep vaak voor of verergeren ze. Wie griep heeft gehad loopt zelfs vier keer zoveel kans op een hartinfarct. Griep kan ook diabetes ontregelen. Minder bekend is dat griep depressies veroorzaakt. En toch onderschatten we de gevaren van griep.
De maatregelen tegen de corona-uitbraak helpen ook tegen verspreiden van griep: mondkapjes dragen, handen wassen en afstand houden. En vooral: thuis blijven bij klachten en niet reizen. Dat heeft er waarschijnlijk aan bijgedragen dat de griep zich in 2020 weinig heeft verspreid, vermoeden deskundigen.
Een griepprik nu juist belangrijk
Mede door de coronamaatregelen is er het afgelopen jaar amper griep geweest. Nu we elkaar weer opzoeken en minder afstand bewaren, kun je op je vingers natellen dat de griep de komende maanden weer stevig zal toeslaan. Daar moet je bij optellen dat onze weerstand is verminderd juist doordát we geen griep hebben gehad. Goede redenen om je te beschermen tegen de mogelijke nare gevolgen van griep. We zijn dit jaar slechter beschermd tegen de griep. Na het milde seizoen van 2020 zijn minder mensen in aanraking gekomen met het griepvirus. Normaal komt 10 tot 30 procent van de wereldbevolking het jaarlijkse griepvirus tegen. Men bouwt dus afweer op. Dit jaar was er zo weinig griepvirus in omgang dat weinig mensen die afweer hebben opgebouwd. De groepsimmuniteit tegen het griepvirus neemt af. Extra belangrijk om het vaccin te halen geven deskundigen aan. Deskundigen verwachten een grotere griepgolf, nu meer mensen vatbaar zijn.
Vaccineren is een heel goed idee, je voorkomt er een hoop ellende mee. Bij een epidemie of pandemie is vaccinatie zelfs de enige weg eruit. In het geval van corona is dat inmiddels heel duidelijk, maar voor griep geldt hetzelfde. De afgelopen tien jaar zijn in ons land jaarlijks gemiddeld 2800 mensen aan griep overleden. En we lijken het te zijn vergeten, maar de zware griepepidemie van 2017 op 2018 maakte in nog geen vijf maanden 9500 slachtoffers. Onder hen waren veel senioren. Zeker voor 60-plussers staat het griepvaccin dus voor voorkomen in plaats van genezen.
In 2020 hebben veel meer ouderen de griepprik gehaald dan voorgaande jaren. Dat heeft te maken met de coronapandemie. Die heeft haarscherp duidelijk gemaakt hoe belangrijk vaccineren is bij het beheersen van luchtweginfecties. De overheid rekent ook dit jaar op een grote opkomst en heeft ruim voldoende vaccins ingekocht. Toch laat slechts ongeveer de helft van de prille zestigers zich vaccineren. De rest denkt waarschijnlijk: ik heb die prik niet nodig, want ik ben nog lang niet oud. Maar zestig mag dan het nieuwe vijftig lijken, het afweersysteem gaat daarin niet mee. Hoe fit je ook bent en hoe gezond je ook leeft, je afweersysteem neemt af met het verstrijken van de jaren. Je kunt gewoon minder virussen aan. Ook als je hartstikke gezond bent kun je echt ernstig ziek worden van de griep. De uitnodiging voor de griepprik voor deze leeftijdsgroep is dus zeker niet overdreven.
Kun je griep krijgen van de griepprik?
Nee, dat kan niet. De griepprik is volkomen veilig. Griep krijg je alleen van levend virus en het vaccin is gemaakt met dode stukjes griepvirus. Je kunt wél een ander virus oplopen. In deze tijd van het jaar waren er immers heel wat luchtweginfecties rond. Daarvan kun je flink last hebben, maar zo’n infectie is veel onschuldiger dan griep. Wat het effect betreft kun je de griepvaccinatie en coronavaccinatie goed met elkaar vergelijken: ze beschermen je tegen complicaties van de ziekte en dus tegen ziekenhuisopname en alle mogelijke ellendige gevolgen van dien. Het griepvirus draagt iedere winter een nieuwe ‘winterjas’, we weten vooraf nog niet welke. Hij is daardoor moeilijk te herkennen door ons immuunsysteem. De griepprik heeft tegenwoordig vier soorten ‘jassen’ in de mix zitten, waardoor de kans groter is dat het raak is en de bescherming goed verloopt. Maar de griepvaccins zijn niet zo goed als de coronavaccins, die meer dan 90 procent beschermen. Probleem dit keer is daarbij dat het afgelopengriepseizoen zo mild was, dat er weinig griepvirussen waren waar de vaccinmakers mee konden werken. Ze zijn zo’n 5 maanden geleden met de productie en hebben meer moeten gokken, dan andere jaren. Mogelijk draagt het griepvirus dit jaar een totaal nieuwe jas, en beschermen de vaccins minder goed.
Uitnodiging voor de griepprik?
Dankzij het Nationaal Programma Grieppreventie krijgt iedereen van zestig jaar en ouder deze maand vanzelf een uitnodiging van de huisarts. Dat geldt ook voor mensen onder de zestig met een medische indicatie, zoals diabetes, een nieraandoening, longziekte, luchtwegaandoening en hart- en vaatklachten. In de brief staat op welke datum en hoe laat je de prik gratis kunt halen. Gewoon doen!